Εισαγωγή στην Ανοσοποίηση κατά του HPV
Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) αποτελεί μία από τις συχνότερες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις παγκοσμίως. Η ανοσοποίηση μέσω εμβολιασμού είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης των σοβαρών επιπλοκών που σχετίζονται με τον ιό.
Διαθέσιμα Εμβόλια και Χαρακτηριστικά
1. Gardasil 9 (Εννεαδύναμο)
– Κάλυψη Στελεχών
– HPV τύποι: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58
– Προστασία από 90% των καρκίνων που σχετίζονται με HPV
– Πρόληψη 90% των κονδυλωμάτων
– Ενδείξεις
– Πρόληψη καρκίνου τραχήλου μήτρας
– Πρόληψη καρκίνου πρωκτού
– Πρόληψη καρκίνου στόματος και φάρυγγα
– Πρόληψη καρκίνου αιδοίου/κόλπου
– Πρόληψη καρκίνου πέους
2. Gardasil (Τετραδύναμο)
– Κάλυψη Στελεχών
– HPV τύποι: 6, 11, 16, 18
– Προστασία από βασικούς ογκογόνους τύπους
– Πρόληψη κονδυλωμάτων
3. Cervarix (Διδύναμο)
– Κάλυψη Στελεχών
– HPV τύποι: 16, 18
– Εστίαση στους κύριους καρκινογόνους τύπους
Πρωτόκολλα Εμβολιασμού
1. Δοσολογικό Σχήμα ανά Ηλικία
Παιδιά και Έφηβοι (9-14 ετών)
– 2 δόσεις συνολικά
– Μεσοδιάστημα 6-12 μηνών
– Βέλτιστη ανοσολογική απόκριση
Έφηβοι και Ενήλικες (15+ ετών)
– 3 δόσεις συνολικά
– 0 – 2 – 6 μήνες
– Απαραίτητο για πλήρη προστασία
2. Ειδικές Περιπτώσεις
Ανοσοκατεσταλμένοι Ασθενείς
– 3 δόσεις ανεξαρτήτως ηλικίας
– Στενή παρακολούθηση ανοσολογικής απόκρισης
– Πιθανή ανάγκη αναμνηστικών δόσεων
HIV Θετικοί Ασθενείς
– 3 δόσεις υποχρεωτικά
– Εξατομικευμένο πρόγραμμα παρακολούθησης
Ομάδες Προτεραιότητας για Εμβολιασμό
1. Κύριες Ομάδες-Στόχος
– Έφηβοι 11-12 ετών (βέλτιστη ηλικία)
– Νέοι 13-26 ετών (catch-up εμβολιασμός)
– Άτομα με ανοσοκαταστολή
– MSM (άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες)
– HIV θετικοί ασθενείς
2. Δευτερεύουσες Ομάδες
– Ενήλικες 27-45 ετών (κατά περίπτωση)
– Άτομα με πολλαπλούς συντρόφους
– Άτομα με ιστορικό HPV λοίμωξης
Πρόγραμμα Δωρεάν Εμβολιασμού μεταξύ 27-45 ετών (από Μάρτιο 2024)
1. Δικαιούχοι
– MSM πληθυσμός
– Οροθετικοί ασθενείς
– Ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς
– Μεταμοσχευμένοι
2. Διαδικασία
– Παραπομπή από θεράποντα ιατρό
– Προγραμματισμός εμβολιασμού
– Παρακολούθηση ολοκλήρωσης σχήματος
Κλινική Αποτελεσματικότητα
1. Πρόληψη Καρκίνων
– 90-95% προστασία από καρκίνο τραχήλου
– 85-90% προστασία από καρκίνο πρωκτού
– Σημαντική μείωση άλλων HPV-σχετιζόμενων καρκίνων
2. Πρόληψη Προκαρκινικών Αλλοιώσεων
– 90% μείωση HSIL
– Πρόληψη CIN2/3
– Μείωση ανάγκης για επεμβατικές θεραπείες προκαρκινικών αλλοιώσεων
Ασφάλεια και Παρακολούθηση
1. Συχνές Ανεπιθύμητες Ενέργειες
– Τοπικές αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης
– Παροδικός πυρετός
– Κόπωση
– Κεφαλαλγία
2. Σπάνιες Ανεπιθύμητες Ενέργειες
– Αλλεργικές αντιδράσεις
– Λιποθυμικά επεισόδια
– Ζάλη
Συστάσεις για Μακροχρόνια Παρακολούθηση
1. Γενικός Πληθυσμός
– Τακτικός γυναικολογικός έλεγχος
– Pap test σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες
– Αναφορά νέων συμπτωμάτων
2. Ομάδες Υψηλού Κινδύνου
– Εντατική παρακολούθηση
– Τακτικός έλεγχος για HPV
– Πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας όπου ενδείκνυται
Συμπεράσματα και Μελλοντικές Προοπτικές
Ο εμβολιασμός κατά του HPV αποτελεί θεμελιώδη παρέμβαση δημόσιας υγείας. Η συνεχής έρευνα και η ανάπτυξη νέων εμβολίων υπόσχονται ακόμη καλύτερη προστασία στο μέλλον. Η δωρεάν διάθεση του εννεαδύναμου εμβολίου στις ομάδες υψηλού κινδύνου αποτελεί σημαντικό βήμα για την καθολική πρόσβαση στην προστασία από τον HPV και τις επιπλοκές του.
Πρωτοπαθείς Ανοσοανεπάρκειες
– Συγγενείς διαταραχές του ανοσοποιητικού
– Διαταραχές Τ-λεμφοκυττάρων
– Διαταραχές Β-λεμφοκυττάρων
– Συνδυασμένες ανοσοανεπάρκειες
Δευτεροπαθείς Ανοσοανεπάρκειες
– HIV λοίμωξη
– Ανοσοκατασταλτική θεραπεία
– Μεταμοσχεύσεις οργάνων
– Αυτοάνοσα νοσήματα υπό θεραπεία
– Κακοήθη νοσήματα
2. Ιδιαιτερότητες Εμβολιασμού σε Ανοσοκαταστολή
Χρονοδιάγραμμά Εμβολιασμού
– Ιδανικά πριν την έναρξη ανοσοκαταστολής
– Τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν από έναρξη χημειοθεραπείας
– 3-6 μήνες μετά το τέλος εντατικής ανοσοκαταστολής
– Εξατομικευμένος προγραμματισμός για κάθε ασθενή
Τροποποιημένα Σχήματα
– Πάντα τριπλό σχήμα εμβολιασμού
– Αυστηρή τήρηση μεσοδιαστημάτων
– Πιθανή ανάγκη επιπλέον δόσεων
– Έλεγχος τίτλου αντισωμάτων
3. Ειδικές Καταστάσεις
HIV Λοίμωξη
– Κριτήρια Εμβολιασμού
– CD4 >200 κύτταρα/μL ιδανικά
– Σταθερή αντιρετροϊκή αγωγή
– Μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο προτιμητέο
– Παρακολούθηση
– Τακτικός έλεγχος CD4
– Παρακολούθηση ιικού φορτίου
– Αξιολόγηση ανοσολογικής απόκρισης
Μεταμοσχευμένοι Ασθενείς
– Ιδανικά πριν τη μεταμόσχευση
– Τουλάχιστον 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση
– Σταθερή ανοσοκατασταλτική αγωγή
– Παρακολούθηση
– Έλεγχος απόρριψης
– Παρακολούθηση επιπέδων ανοσοκαταστολής
– Αξιολόγηση ανοσολογικής απόκρισης
4. Αυξημένος Κίνδυνος HPV σε Ανοσοκαταστολή
Επιδημιολογικά Δεδομένα
– 90% των HIV+ ασθενών εμφανίζουν HPV λοίμωξη
– 50% των HIV+ MSM αναπτύσσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις
– Αυξημένος κίνδυνος εμμένουσας λοίμωξης
– Ταχύτερη εξέλιξη σε καρκίνο
Παράγοντες Κινδύνου
– Βαθμός ανοσοκαταστολής
– Διάρκεια ανοσοκαταστολής
– Συννοσηρότητες
– Έκθεση σε πολλαπλούς τύπους HPV
5. Στρατηγικές Βελτιστοποίησης Εμβολιασμού
Προληπτικά Μέτρα
– Έγκαιρη έναρξη εμβολιασμού
– Εντατική παρακολούθηση
– Συνδυασμός με άλλες προληπτικές στρατηγικές
– Εκπαίδευση ασθενών
Παρακολούθηση Αποτελεσματικότητας
– Έλεγχος τίτλου αντισωμάτων
– Τακτική εξέταση για HPV
– Πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας
– Γυναικολογικός έλεγχος
6. Συμπληρωματικές Παρεμβάσεις
Υποστηρικτική Φροντίδα
– Ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος
– Διατροφική υποστήριξη
– Διακοπή καπνίσματος
– Μείωση άλλων παραγόντων κινδύνου
Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη
– Συμβουλευτική
– Ομάδες υποστήριξης
– Εκπαίδευση οικογένειας
– Διαχείριση άγχους
7. Αντενδείξεις και Προφυλάξεις
Απόλυτες Αντενδείξεις
– Σοβαρή αλλεργική αντίδραση σε προηγούμενη δόση
– Αλλεργία σε συστατικά του εμβολίου
– Οξεία σοβαρή νόσος
Σχετικές Αντενδείξεις
– Πολύ χαμηλά CD4 (<50 κύτταρα/μL)
– Ενεργός λοίμωξη
– Πρόσφατη χορήγηση ανοσοσφαιρίνης
Ανοσολογική Απόκριση στον HPV
1. Μηχανισμοί Χυμικής Ανοσίας
– Παραγωγή Αντισωμάτων
– Ενεργοποίηση Β-λεμφοκυττάρων
– Παραγωγή ειδικών αντισωμάτων έναντι της πρωτεΐνης L1
– Εξουδετέρωση του ιού πριν την είσοδο στα κύτταρα
– Μακροχρόνια Προστασία
– Δημιουργία κυττάρων μνήμης
– Ταχεία απόκριση σε μελλοντική έκθεση
– Διατήρηση προστατευτικών επιπέδων αντισωμάτων
2. Κυτταρική Ανοσία
– Ρόλος Τ-λεμφοκυττάρων
– CD8+ κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα
– CD4+ βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα
– Αναγνώριση και καταστροφή μολυσμένων κυττάρων
– Ανοσολογική Μνήμη
– Διατήρηση μακροχρόνιας προστασίας
– Ταχεία κινητοποίηση σε επανέκθεση
– Πρόληψη χρόνιων λοιμώξεων
