Γράφει ο Δρ. Απόστολος Σταματιάδης Χειρουργός – Πρωκτολόγος

Ραγάδα Δακτυλίου – Ραγάδα Πρωκτού: Λίγα λόγια για την πάθηση

Η ραγάδα δακτυλίου είναι μία πληγή στον πρωκτό, η οποία πονάει, καμιά φορά έντονα. Ο πόνος είναι πολύ χαρακτηριστικός γιατί εμφανίζεται πολύ συχνά μονο όταν κάποιος αφοδεύει ή καμιά ώρα μετά την αφόδευση. Ο πόνος είναι τόσο μεγάλος ώστε ο ασθενής φοβάται να προκαλέσει αφόδευση και παθαίνει δυσκοιλιότητα. Ο πόνος προκαλεί έντονο σφίξιμο στους σφιγκτήρες του πρωκτού (σπασμός) και ο σπασμός δεν αφήνει την ραγάδα να επουλωθεί. Άρα έχουμε εδώ αυτό που έλεγαν οι αρχαίοι έναν φαύλο κύκλο. Ένα δυσάρεστο γεγονός που ανατροφοδοτείται μόνο του και επιδεινώνεται. Πόνος ίσον σπασμός ίσον ραγάδα. Όλα είναι το ίδιο πράγμα.

Συμπτώματα: Το αίσθημα του πόνου

Η πιο γνωστή και συνηθισμένη ραγάδα είναι αυτή που περιγράψαμε παραπάνω. Ραγάδες στον πρωκτό βλέπουμε και σε άλλες καταστάσεις, διαφορετικές, οι οποίες μπορεί να οφείλονται σε απλά αίτια ή σε άλλες καταστάσεις και όχι στον σπασμό. Ραγάδες στον πρωκτό προκαλούνται από το υπερβολικό πλύσιμο με σαπούνι και σκούπισμα με χαρτί. Για τον λόγο αυτό απαγορεύεται το χαρτί και το σαπούνι στον ποπό. Ένας απλός τραυματισμός ή ερεθισμός (οξεία ραγάδα) προκαλεί σχετικό πόνο και αίμα. Ραγάδες προκαλούνται και από την νόσο του Crohn, μια φλεγμονή στα έντερα, μπορεί από μόλυνση με σύφιλη ή να είναι εκδήλωση καρκίνου στον πρωκτό. Είναι και άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν πόνο ή μορφές ραγάδων στον πρωκτό. Ο πρόσφατος συνεχής πόνος συνήθως οφείλεται σε αιμορροΐδες ή σε φλεγμονή του πρωκτού (απόστημα). Η ραγάδα με την χρόνια σύσπαση των σφιγκτήρων προκαλεί και στένωση, ο πρωκτός στενεύει και τα κόπρανα περνάνε με δυσκολία και με πόνο.

Η πραγματική ραγάδα στον πρωκτό είναι πολύ επώδυνη, ο ασθενής περιγράφει σαν να περνάνε ξυραφάκια από τον πρωκτό. Οι αιμορροΐδες δεν προκαλούνε τόσο σημαντικό πόνο, τουλάχιστον για πολύ χρονικό διάστημα. Ο πόνος που διαρκεί για περισσότερο από δεν οφείλεται σε αιμορροΐδες. Ο πόνος στην χρόνια ραγάδα είναι τόσο έντονος ώστε ο ασθενής δεν μπορεί να εξετασθεί με το δάκτυλο. Αυτή είναι η πραγματική ραγάδα που χρειάζεται χειρουργική επέμβαση.

Ραγάδα Πρωκτού: Συντηρητική Αντιμετώπιση

Η οξεία ραγάδα δακτυλίου συχνά θεραπεύεται με προσοχή στην υγιεινή (όχι χαρτί και όχι σαπούνι) και με επουλωτικές αλοιφές. Το νερό στο πλύσιμο πρέπει να είναι χλιαρό προς ζεστό – ποτέ κρύο ή παγωμένο και σίγουρα όχι παγάκια. Το κρύο νερό, που είναι ένα συχνό λάθος, και τα παγάκια απαγορεύονται με ρόπαλο στην ραγάδα. Το ζεστό νερό χαλαρώνει ενώ το κρύο νερό προκαλεί σφίξιμο και πόνο. Εάν οι αλοιφές αποτύχουν σε διάστημα ενός εξαμήνου ή εάν εμφανισθεί η ραγάδα για δεύτερη και τρίτη φορά μπορεί να χρειαστεί κάποια επεμβατική αντιμετώπιση (χρόνια ραγάδα). Όλες οι προσπάθειες θεραπείας της χρόνιας ραγάδας, για να είναι αποτελεσματικές, πρέπει να μειώσουν τον σπασμό του σφιγκτήρα. Υπάρχουν διάφορες φαρμακευτικές αλοιφές ή και ενέσεις μέσα στην ραγάδα που καταφέρνουν να μειώσουν τον σπασμό και να θεραπεύσουν την ραγάδα.

Ραγάδα Πρωκτού: Θεραπεία με laser

Εάν αποτύχουν αυτές οι θεραπείες τότε γίνεται laser ή χειρουργική επέμβαση. To laser είναι καινούργια μέθοδος και δεν έχει ακόμη εφαρμοσθεί στην Ευρώπη. Υπάρχουν επιστημονικές αναφορές για laser στην Ασία και την Ελλάδα που υποστηρίζουν την θεραπεία με laser. Πολύ συχνά ταυτόχρονα με το laser πρέπει να γίνει και κάποια χαλαρωτική του σφιγκτήρα, ειδικά εάν πρόκειται για πραγματική οξεία ραγάδα που χρειάζεται χειρουργική θεραπεία. Η χαλαρωτική του σφιγκτήρα αναφέρεται ότι σπάνια μπορεί να προκαλέσει σχετική αδυναμία στην συγκράτηση των αερίων, ποτέ των κοπράνων.

Πρέπει όμως να γίνει σωστά και να εφαρμοσθεί στον εσωτερικό σφιγκτήρα που είναι σχετικά άχρηστος και ποτέ στον εξωτερικό. Ο εξωτερικός σφιγκτήρας συμβάλλει στο 90% της δύναμης των σφιγκτήρων και είναι πολύ σημαντικός, ο τραυματισμός του έχει δυσάρεστα αποτελέσματα. ο εσωτερικός σφιγκτήρας βοηθάει μόνο στο !0%, άρα δεν είναι εξαιρετικά σημαντικός. Η αναφερομένη σχετική χαλαρότητα του πρωκτού στα αέρια είναι συχνότερη στην μικρόσωμες γυναίκες, στις οποίες ο εσωτερικός σφιγκτήρας έχει μικρό μήκος.

Θεραπείες που εφαρμόζονται στο εξωτερικό

Το laser μόνο του δεν μπορεί αν βοηθήσει σημαντικά στην θεραπεία μίας πραγματικής ραγάδας που χρειάζεται επέμβαση. Πάντως μέχρι σήμερα, η μέθοδος που εφαρμόζεται στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ για την θεραπεία της ραγάδας δακτυλίου είναι η πλαγία έσω σφιγκτηροτομή (lateral internal sphincterotomy), δεν υπάρχουν ακόμη αξιόλογες αναφορές για θεραπεία με laser. Η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή έχει άριστα αποτελέσματα με ένα τραύμα μήκους μισού cm (5 mm).

Για περισσότερες πληροφορίες κλείστε ραντεβού με τον Χειρουργό Πρωκτολόγο Dr. Σταματιάδη.

Συχνές Ερωτήσεις

Τι είναι η ραγάδα πρωκτού;

Η ραγάδα δακτυλίου είναι μία πληγή στον πρωκτό, η οποία πονάει, καμιά φορά έντονα. Η πληγή μοιάζει με ένα «κόψιμο από χαρτί» ή με «δάκρυ» που εντοπίζεται σε κάποιο σημείο στον δακτύλιο του πρωκτού. Ο πόνος προκαλεί το σπασμό των σφιγκτήρων και δημιουργεί τη ραγάδα.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης της ραγάδας πρωκτού;

Η ραγάδα προκαλείται εξαιτίας της δυσκοιλιότητας. Ο πόνος προκαλεί έντονο σφίξιμο στους πρωκτικούς σφιγκτήρες και ο σπασμός δεν αφήνει την ραγάδα να επουλωθεί. Άλλοι λόγοι εκτός από το σπασμό είναι το υπερβολικό πλύσιμο με σαπούνι, το σκούπισμα με χαρτί, η νόσος του Crohn, πιθανές εντερικές φλεγμονές, η μόλυνση με σύφιλη ή ο καρκίνος του πρωκτού.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ραγάδας πρωκτού;

Η ραγάδα πρωκτού είναι συνήθως πολύ επώδυνη, ο ασθενής περιγράφει σαν να περνάνε ξυραφάκια από τον πρωκτό ενώ βλέπει συχνά και αίμα. Στη χρόνια ραγάδα ο πόνος είναι τόσο έντονος ώστε ο ασθενής δεν μπορεί να εξετασθεί με το δάκτυλο. Η ραγάδα με τη χρόνια σύσπαση των σφιγκτήρων προκαλεί και στένωση πρωκτού.

Πως γίνεται η διάγνωση της ραγάδας πρωκτού;

Η διάγνωση της ραγάδας πρωκτού γίνεται εύκολα μετά από τη λήψη ενός καλού ιστορικού από τον ασθενή και τη λεπτομερή οπτική εξέταση της περιοχής. Εκεί αποκαλύπτεται εύκολα το «σκίσιμο» της ραγάδας. Συνήθως, απαιτείται η δακτυλική εξέταση για την επιβεβαίωση της πάθησης. Ωστόσο, η πλειοψηφία των ασθενών δεν δέχονται εύκολα τους ιατρικούς χειρισμούς εξαιτίας του έντονου πόνου.

Αντιμετωπίζεται συντηρητικά η ραγάδα πρωκτού;

Η οξεία ραγάδα δακτυλίου συχνά αντιμετωπίζεται με προσοχή στην υγιεινή (όχι χαρτί και όχι σαπούνι) και με επουλωτικές αλοιφές. Το νερό στο πλύσιμο πρέπει να είναι χλιαρό προς ζεστό και όχι κρύο. Εάν οι αλοιφές αποτύχουν μετά το εξάμηνο ή εάν εμφανισθεί η ραγάδα για δεύτερη και τρίτη φορά μπορεί να χρειαστεί κάποια επεμβατική αντιμετώπιση (χρόνια ραγάδα).

Πως θεραπεύεται επεμβατικά η ραγάδα πρωκτού;

Όλες οι προσπάθειες θεραπείας της χρόνιας ραγάδας στοχεύουν στη μείωση του σπασμού του έσω σφιγκτήρα. Υπάρχουν διάφορες φαρμακευτικές αλοιφές ή και ενέσεις μέσα στην ραγάδα που καταφέρνουν να μειώσουν τον σπασμό και να θεραπεύσουν την ραγάδα. Εάν αποτύχουν αυτές οι θεραπείες τότε γίνεται laser ή χειρουργική επέμβαση (πλάγια έσω σφιγκτηροτομή).

Τι είναι η πλάγια έσω σφιγκτηροτομή και πως βοηθάει στη ραγάδα πρωκτού;

Μέχρι σήμερα, η τεχνική που εφαρμόζεται στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ για την θεραπεία της ραγάδας είναι κυρίως η πλαγία έσω σφιγκτηροτομή. Διαμέσου μιας μικροσκοπικής τομής, γίνεται διατομή του κατώτερου 1/3 του σχετικά ασήμαντου εσωτερικού σφιγκτήρα. Έτσι, τερματίζεται η σύσπαση του και θεραπεύεται η ραγάδα, αφήνοντας ένα τραύμα μήκους μισού εκατοστού.

Υπάρχουν πιθανότητα να εμφανιστεί ακράτεια μετά από πλάγια έσω σφιγκτηροτομή για ραγάδα πρωκτού;

Η ραγάδα πρωκτού οφείλεται στην υπερβολική σύσπαση του εσωτερικού σφιγκτήρα. Ο εσωτερικός σφιγκτήρας είναι ασήμαντος λειτουργικά (βοηθάει μόνο στο 10%) εάν συγκριθεί με τον εξωτερικό σφιγκτήρα που είναι πολύ σημαντικός. Αν η τεχνική εφαρμοστεί σωστά, η πιθανότητα εμφάνισης ακράτειας κοπράνων είναι μηδαμινή.